EnergyNews EnergyNews.ge
ენერგეტიკულ ბაზარზე არსებულ უპრეცედენტო ვითარებაში, ევროკავშირს მოუწევს უპრეცედენტო ზომების მიღება. ეს ფრაზა უკვე რამდენიმე დღეა მეორდება ბრიუსელში. ყველა ქვეყნის პოლიტიკოსი თანხმდება, რომ ახლა დისკუსიის დრო არ არის – გადაწყვეტილებები სასწრაფოდ უნდა იქნას მიღებული. პრობლემები, რომელთა გადაჭრას ჩვეულებრივ ერთზე მეტი საკანონმდებლო პერიოდი დასჭირდება, ევროკავშირს მოუწევს რამდენიმე დღეში გადაჭრას, უკიდურეს შემთხვევაში – კვირაში: ენერგიის ფასები ასტრონომიულია, ზამთარი კი ახლოვდება და სოციალური ზეწოლა იზრდება.
ამიტომ, ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ენერგეტიკის მინისტრთა საბჭომ პარასკევს, 9 სექტემბერს გამართულ საგანგებო სხდომაზე მხარი დაუჭირა ევროკომისიის მიერ შემუშავებულ გადაუდებელ გეგმას ენერგეტიკული კრიზისის შედეგების შესარბილებლად. იგი შედგება ხუთი ელემენტისგან.
ევროკომისია გაზის ფასების ზღვრის შემოღებას სთავაზობს და უახლოეს დღეებში შეიმუშავებს კონკრეტულ ზომებს. ცნობილია, რომ ევროკომისიის პრეზიდენტს ურსულა ფონ დერ ლაიენს სურს რუსეთიდან გაზზე ფასის ზღვრის დაწესება, მაგრამ ბევრი ქვეყანა მიიჩნევს, რომ ფასების შემცირება მხოლოდ ასეთის შემოღებით იქნება შესაძლებელი.
თავის მხრივ, ევროკომისიის ხელმძღვანელი თავის გადაწყვეტილებას იმით ამტკიცებს, რომ რუსეთის გაზის შემოსავლები გამოიყენება უკრაინაში ვლადიმერ პუტინის მიერ გაჩაღებული სასტიკი ომის გასაგრძელებლად. “რუსეთმა გამოიყენა გაზის მიწოდება, როგორც იარაღი მომავალი ზამთრის ენერგეტიკული კრიზისის პროვოცირებისთვის, ასევე ჩვენი ეკონომიკის შესუსტებისა და ევროკავშირის პოლიტიკურად დაყოფისთვის,” – თქვა ევროკავშირის ენერგეტიკის კომისარმა კადრი სიმსონმა პრესკონფერენციაზე.
მან განაცხადა, რომ ევროკავშირი რამდენიმე თვეა ემზადება იმისთვის, რომ პუტინი ადრე თუ გვიან მაინც შეუწყვეტს ევროპას გაზის მიწოდებას.
“ეს არის მტკივნეული ავსტრიისთვის და პირადად ჩემთვის”, – ამბობს ავსტრიის ენერგეტიკის მინისტრი ლეონორე გევესლერი.
მისი თქმით, ავსტრია მუშაობს დიდი ზეწოლის ქვეშ, რათა მთლიანად გადმოვიდეს რუსული გაზიდან დივერსიფიკაციის, განახლებადი ენერგიის წყაროების განვითარების, ეფექტური გამოყენებისა და დაზოგვის გზით, მაგრამ ჯერჯერობით მიზანი მიღწეული არ არის.
“ჩვენ მოვამზადეთ გეგმები ყველა სცენარისთვის და რუსული გაზის მიწოდების სრული შეწყვეტის ყველაზე ექსტრემალური შემთხვევისთვის. ასეთი სცენარი ნიშნავს არა მხოლოდ სახელმწიფოს მკაცრ ჩარევას საბაზრო ეკონომიკაში, არამედ უმუშევრობასა და სიღარიბეს – ამიტომ ჩვენ ყველანი ვიბრძვით ამის თავიდან ასაცილებლად”, – აღნიშნა მან.
ევროკომისარმა დაარწმუნა, რომ ინტენსიური მუშაობა მიმდინარეობს გაზის ფასების შემცირების სხვა გზებზე, მაგალითად, მიმდინარეობს ორმხრივი მოლაპარაკებები ისეთ მომწოდებლებთან, როგორიცაა ეგვიპტე, აზერბაიჯანი, ალჟირი.
“ჩვენ კიდევ უფრო აქტიური ვიქნებით ტექნიკური შეხვედრების გამართვაში ევროკავშირის წევრებთან, რომლებიც ყველაზე მეტად არიან დამოკიდებულნი რუსულ გაზზე”, – დაჰპირდა სიმსონი.
გეგმა, რომელიც ევროკავშირის წევრებს შორის კამათს არ იწვევს, არის “ჭკვიანი ეკონომიკა”. ანუ ელექტროენერგიის დაზოგვა პიკის საათებში, როცა ეს ყველაზე ძვირია. მსგავსი ღონისძიება ევროკავშირში უკვე დანერგილია გაზის მიმართ: ქვეყნებმა გადაწყვიტეს, ნებაყოფლობით შეამცირონ მისი მოხმარება 2021 წელთან შედარებით 15 პროცენტით. ბრიუსელმა ეს პრაქტიკა ეფექტურად მიიჩნია.
“წინა გადაწყვეტილებების წყალობით, გერმანიამ მოახერხა გაზის დაზოგვა”, – ამბობს გერმანიის ვიცე-კანცლერი რობერტ ჰაბეკი.
ევროკომისია ენერგორესურსების დაზოგვის ვალდებულების დანერგვის მომხრეა, მაგრამ ბევრი ქვეყანა მიიჩნევს, რომ ეს აუცილებელი არ არის.
გაზისა და ელექტროენერგიის დაზოგვა შედარებით მარტივი მექანიზმია, მაგრამ მხოლოდ ეს არ არის საკმარისი კრიზისის დასაძლევად, ამბობენ ევროკავშირში. როგორც ბოლო საშუალება, ბრიუსელი მზადაა ჩაერიოს არა მხოლოდ საფასო პოლიტიკაში, არამედ დააწესოს გადასახადი ენერგეტიკული კომპანიების მოულოდნელ მოგებაზე. ევროკომისია და ევროკავშირის წევრები დარწმუნებულნი არიან, რომ აუცილებელია ამ შემოსავლების სამართლიანი განაწილების მექანიზმის შემუშავება.
ერთ-ერთი ვარიანტია “სოლიდარობის კონტრიბუცია” ნავთობისა და გაზის კომპანიების ჭარბი მოგების გადანაწილებისთვის, რომლებმაც მოულოდნელად ისარგებლეს კრიზისით. ევროკომისია ასევე შესთავაზებს სქემას, რომლის მიხედვითაც კომპანიები, რომლებიც აწარმოებენ დაბალფასიან ალტერნატიულ ენერგიას – ბირთვული, მზის და სხვა – იძულებულნი იქნებიან გაიზიარონ ელექტროენერგიის მაღალი ფასებით გამომუშავებული მოულოდნელი მოგება. ეს თანხები შეიძლება გამოყენებულ იქნას ევროკავშირის სოციალურად დაუცველი მაცხოვრებლების, ასევე მცირე და საშუალო კომპანიების სუბსიდიებისთვის.
ევროკომისიის გეგმის კიდევ ერთი პუნქტი, რომელიც არ იწვევს დაპირისპირებას ევროკავშირის სხვადასხვა ქვეყნების წარმომადგენლებს შორის, არის ლიკვიდობის დეფიციტის გაშუქება, განსაკუთრებით ენერგეტიკული კომპანიებისთვის ენერგეტიკული ბაზრების ცვალებადობის პირობებში. ეს შეიძლება გაკეთდეს, მაგალითად, სახელმწიფო დახმარების გაცემის წესების შემსუბუქებით იმ კომპანიებისთვის, რომლებიც მოულოდნელად დადგნენ ფულადი სახსრების მოპოვების შეუძლებელი პირობების წინაშე.
ევროკავშირის უმეტეს ქვეყნებში გაზის საწყობები უკვე სავსეა 80 პროცენტით, მაშინ როცა ევროკავშირის საშუალო მაჩვენებელმა 82 პროცენტს გადააჭარბა. ევროკომისიის განცხადებით, ვითარება სტაბილურია, ყველა მთავრობა აგრძელებს გადაუდებელი ზომების მიღებას ენერგორესურსების დივერსიფიკაციისა და რუსული გაზის ალტერნატივების ძიებაში. ზოგადი ტენდენციაა LNG ინფრასტრუქტურის გაფართოება ყველა დონეზე და განახლებადი ენერგიის წყაროების წილის ზრდა. უკვე 2022 წელს მათგან დამატებით მიიღება 8 მილიარდი კუბური მეტრი გაზის ენერგეტიკული ეკვივალენტი.
“ამ ზაფხულმა აჩვენა, რომ ჩვენ შეგვიძლია სწრაფად რეაგირება, როცა საჭიროა”, – თქვა დანიის ენერგეტიკის მინისტრმა დენ იორგენსენმა. “მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენ გვყავს ევროპული საზოგადოება, რომელიც მხარს უჭერს ერთმანეთს რეალურ, რთულ პრობლემებთან გამკლავებაში.”
წყარო: ipress.ge
